روان شناسی راستگویی در نهج البلاغه/ دکتر بخشعلی قنبری

همواره این سوال ذهن آدمیان را به خود مشغول داشته است که چرا میان معرفت و عمل اخلاقی انسان فاصله وجود دارد؟ امروزه روان شناسان اخلاق متکفل بررسی این مسئله است. این موضوع تازگی ندارد و در متون دینی از دوره های گذشته مطرح بوده است. راست گویی به معنای مطابقت سخن با واقعیت/ حقیقت با مطابقت گفته با باور با هماهنگی میان همه ساحت های وجودی انسان از میان مفاهیم اخلاقی است که در برخی روایات اسلامی راس همه فضایل اخلاقی دانسته شده و از جمله مفاهیمی است که به کم و کیف آن آگاهی داریم؛ ولی به سهولت به ضد آن؛ یعنی دروغ گوی (به معنای تطابق نداشتن با واقعیت/ حقیقت) مرتکب می شویم و مرفتمان را به عمل پیوند نمی دهیم. این موضوع در همه متون اسلامی همچون نهج البلاغه مورد توجه قرار گرفته و این مقاله آن را در این کتاب شریف بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که نبود سه عامل ایمان، عشق و خوف از عوامل به وجود آورنده شکاف میان معرفت و عمل به راست گویی است که اعم از تطابق سخن با واقعیت و هماهنگی همه ساحت های وجودی اند.