علی و دعوت به علم

علی و دعوت به علم

ابن خلکان ره (د. 681 ق.) و پیروان او در دانش تاریخ به رغم فراست و کیاستشان دچار خبط و خطاهایی درباره نهج البلاغه شده اند که هرگز این بزرگان شایسته و بایسته نبود و آن اینکه گفته اند نهج البلاغه ساخته و پرداخته سیدرضی (ره) است!! نمی دانم اینان آیا فرصت کرده بودند یکبار هم شده نهج البلاغه را بخوانند و زندگی نامه سیدرضی(ره) و زندگی اَفقَه صحابه علی (ع) بی بدیل را بخوانند؟!! بعید می دانم وگرنه چنین نظری نمی دادند. هر کتابی را به سیدرضی(ع) نسبت می دادند تعجب نمی کردم اما از نسبت دادن نهج البلاغه سخت متعجب شدم!! آیا این بزرگان فکر این را نکردند که نهج البلاغه بر قامت سیدرضی(ع) خیلی بزرگ و گشاد است!! چطور به خود جرأت دادند چنین نسبتی بدهند! حافظ از این به یار خود نسبت هایی می دهد که شاید شایسه و در شأن او نباشد خود را ملامت می کند:

صلاح از ما چه می‌جویی که مستان را صلا گفتیم     به دور نرگس مستت سلامت را دعا گفتیم

در میخانه‌ام بگشا که هیچ از خانقه نگشود           گرت باور بود ور نه سخن این بود و ما گفتیم

قدت گفتم که شمشاد است بس خجلت به بار آورد   که این نسبت چرا کردیم و این بهتان چرا گفتیم

جگر چون نافه‌ام خون گشت کم زینم نمی‌باید        جزای آن که با زلفت سخن از چین خطا گفتیم

تو آتش گشتی ای حافظ ولی با یار درنگرفت          ز بدعهدی گل گویی حکایت با صبا گفتیم

سیدرضی(ع) داد می زند که نگارش این کتاب از حد و اندازه و قد و قواره من بیرون است یافعی (ره) می گوید تو درک نمی کنی تو این کتاب را نوشته ای و دیگران هم از او تقلید می کنند بی آنکه در دانش نهفته نهج البلاغه اندکی تأمل کنند!! سیدرضی(ره) بزرگ است اما نه به اندازه ای که بتواند نهج البلاغه ای بیافریند!! او البته هیچ وقت چنین ادعایی نکرده اما تعجب از بزرگانی چون یافعی و ابن حجر عسقلانی و یافعی (رحمة الله علیهم) است که تأمل نکرده سخنی را گقته اند و بعدی ها را به اشتباه انداخته اند.

بی مبالغه بگویم نهج البلاغه به تنهایی منبع چندین دانش در حوزه دانش های الهی و انسانی است. اکنون جا دارد به این منبع علم نگاهی دوباره کنیم و در سایه آن خود و فرهنگ و دین و ملت مان و مسلمانان را با خوانی و بازیابی کنیم. بخشعلی قنبری 18 اسفند 1398